Μια ευημερούσα σύγχρονη οικονομία μιας χώρας χαρακτηρίζεται από τις εξαγωγικές της δυνατότητες και αυτό γιατί με τις εξαγωγές των προϊόντων της εισρέουν κεφάλαια στην εθνική οικονομία από το εξωτερικό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, λόγω των αυξήσεων των εισοδημάτων των πολιτών και των κοινωνικών παροχών, αλλά και της μείωσης της φορολογίας. Σε περίπτωση βέβαια δανεισμού από το εξωτερικό, είτε λόγω εθνικών καταστροφών ή μιας πολεμικής ήττας που απαιτεί την καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων ή κακών κυβερνητικών οικονομικών πολιτικών, η εισροή κεφαλαίων από το εξαγωγικό εμπόριο θα κάνει δυνατή την αποπληρωμή των δανείων και τη γρήγορη απόσβεση του χρέους. Επομένως στη σύγχρονη μνημονιακή Ελλάδα δεν υπάρχει κανένας μυστικός ή κρυφός δρόμος για να λήξουν τα δεινά μας πέρα από τις προσπάθειες που θα αποσκοπούν στην αύξηση της παραγωγικότητας και των εξαγωγών των προϊόντων μας στο εξωτερικό.
Ο τουρισμός και η ναυτιλία αποτελούν 2 σημαντικές πηγές εισροής κεφαλαίων για τη χώρα μας ιδίως μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και θα ασχοληθούμε μια επόμενη φορά με τα θέματα αυτά. Η βιομηχανική παραγωγή επίσης δεν έχει τον δυναμισμό που θα έπρεπε να έχει εδώ και πολλές δεκαετίες, οπότε η πρωτογενής παραγωγή του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα αποτελεί ένα σημαντικό τομέα του σήμερα αλλά και με μια βελτίωση των ποιοτικών της χαρακτηριστικών θα αποτελέσει και του αύριο.
Η ανθηρή οικονομία της αρχαίας Ελλάδας, ήδη από την εποχή των μυκηναϊκών χρόνων και του Τρωικού Πολέμου, της χρυσής εποχής του Περικλή στην Αθήνα και της εποχής των επεκτατικών επιλογών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, είχε τις βάσεις της στην πρωτογενή παραγωγή. Οι άλλες μορφές της οικονομίας είχαν να κάνουν με την καλλιτεχνία, την κεραμοποιία και τη μεταλλουργία με την εξόρυξη μεταλλευμάτων, όπως αργύρου από το Λαύριο, χρυσού από Σίφνο και Θάσο, σιδηρομεταλλεύματος από την Εύβοια και τη Ρόδο και χαλκού από την Εύβοια και την Κύπρο. Η ναυτιλία τέλος, που αποτελούσε το κλειδί στο εξαγωγικό εμπόριο, είχε τέτοια δυναμική που μπορούσε να σηκώσει φόρους της τάξης του 5%, δανεισμούς για την κατασκευή σκαφών με επιτόκια γύρω στο 12% με υποθήκη τα ίδια τα πλοία. Η οικονομική ισχύς των κρατών εκείνης της εποχής στηρίζονταν στον πρωτογενή τομέα με την καλλιέργεια των εύφορων εκτάσεων που θεωρητικά ήταν συνήθως όλες βασιλικές. Αυτές έπρεπε να καλλιεργούνται συστηματικά, με αποθάρρυνση της αστυφιλίας, για την αποτροπή του κινδύνου ερήμωσης της υπαίθρου, πράγμα που θα είχε τελικά τρομακτικές συνέπειες στην οικονομία. Οι ελαιώνες, τα αμπέλια, οι λαχανόκηποι και η καλλιέργεια δημητριακών και αρωματικών φυτών αποτελούσαν την κύρια γεωργική παραγωγή. Η εκτροφή των αμνοεριφίων ήταν η κύρια ζωική παραγωγή, η μελισσουργία και η ξύλευση με τη ναυπήγηση ξύλινων σκαφών αποτελούσαν τα στοιχεία της παραγωγής εισοδήματος. Το 80% των κατοίκων ασχολείτο με τη γεωργία. Η ελαιουργία τέλος ήταν σύμβολο πλούτου και εμπορικής δύναμης μιας περιοχής και για το λόγο αυτό μετά από μια ήττα υλοτομούνταν τα ελαιόδεντρα του ηττημένου για να μην αποκτήσουν γρήγορα ξανά πλούτο και γίνουν πάλι επικίνδυνοι εχθροί.
Ποια είναι όμως η θέση του πρωτογενούς τομέα στη σύγχρονη Ελλάδα; Εχει ο πρωτογενής τομέας τον σεβασμό και τη φροντίδα της πολιτείας ώστε να ανταποδίδει στην εθνική οικονομία;
Μετά από 3 χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ παρατηρούμε στο πλέον πρόσφατο επίσημο δελτίο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) της 11/1/2018, ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας αλλά και της Eurostat οι εξαγωγές των αγροτικών προϊόντων της χώρας μας αντί για αύξηση, παρουσίασαν μείωση κατά 2% από το 2016 στο 2017. Ο πρωτογενής τομέας μπορεί να αποτελεί όμως και τη μικρογραφία των δυσμενών κυβερνητικών επιλογών στην οικονομία της χώρας μας, αφού δεν έχει εφαρμοστεί καμία από τις διαρθρωτικές αλλαγές που έχει ανάγκη ο τομέας και για τις οποίες δεσμεύτηκε η κυβέρνηση στο τρίτο μνημόνιο. Τι έκανε ή δεν έκανε λοιπόν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, απλά:
- Αύξησε την προκαταβολή του φόρου από το 27,5% στο 100% και την εισφορά αλληλεγγύης έως και 120%.
- Φορολόγησε από το πρώτο ευρώ τις κοινοτικές επιδοτήσεις.
- Θέσπισε νέο, άδικο και αναποτελεσματικό φόρο στο κρασί και αύξησε το φόρο στην μπίρα, πλήττοντας την αναπτυσσόμενη, εξωστρεφή εγχώρια παραγωγή (από τα 110.000.000 ευρώ που είχαν υπολογιστεί τελικά εισπράχτηκαν 15.000.000 ευρώ).
- Συμπεριέλαβε και τα αγροτεμάχια στο συμπληρωματικό φόρο του ΕΝΦΙΑ (για να γλιτώσει την κατακραυγή έδωσε προσωρινή αναστολή για ένα χρόνο).
- Τριπλασίασε σχεδόν το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών των αγροτών, συνδέοντάς τους με το εισόδημα.
- Κατήργησε τον Ο.Γ.Α.
- Αύξησε το κόστος παραγωγής, καθώς: αυξήθηκε ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) στο πετρέλαιο κίνησης κατά 21%, καταργήθηκε η επιστροφή του Ε.Φ.Κ. πετρελαίου κίνησης και αυξήθηκε -κόντρα στις υποσχέσεις- ο Φ.Π.Α. στα αγροτικά εφόδια στο 24%, από 13%.
Θα πρέπει να θυμίσουμε ότι εκτός των άλλων, σχετικά με τη γεωργοκτηνοτροφία, ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά είχε δεσμευτεί με:
- Επαναφορά του Φ.Π.Α. στα γεωργικά εφόδια στα προμνημονιακά επίπεδα.
- Καθιέρωση φθηνού αγροτικού πετρελαίου.
- Μειωμένο τιμολόγιο της Δ.Ε.Η. για όλη την καλλιεργητική περίοδο.
- Ρύθμιση αγροτικών χρεών, συμπεριλαμβανομένης της διαγραφής μέρους τους.
- Δημόσια αγροτική τράπεζα.
- Ατομικό αφορολόγητο 12.000 ευρώ.
- Κατάργηση τέλους επιτηδεύματος.
- Κατάργηση της προκαταβολής φόρου.
- Φοροαπαλλαγή για πενταετία σε νέους αγρότες.
Στον επισυναπτόμενο πίνακα της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της 5/1/2018 βλέπουμε ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της γεωργίας, θήρας, δασοκομίας και αλιείας σε τρέχουσες τιμές, ενώ παρουσίαζε σταδιακή αύξηση τα χρόνια της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας το 2013, το 2014 αλλά και το 2015 (όπου στην πράξη η παραγωγική διαδικασία της συγκομιδής είχε στηριχθεί στην προηγούμενη κυβέρνηση), το 2016 καταγράφηκε μια μείωση του αγροτικού προϊόντος.
ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΣΕ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΤΙΜΕΣ
(Εκατομμύρια ευρώ)
2013 2014 2015 2016
Γεωργία, θήρα, δασοκομία, αλιεία 5.794. 6.070 6.608 6.022
Το σημαντικότερο έργο στον πρωτογενή τομέα της προηγούμενης κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας ήταν η ολοκλήρωση και έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ενωση του καινοτόμου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 - 2020. Επίσης θέσπισε, κόντρα σε σημαντικές τότε αντιδράσεις, τη φορολόγηση του εισοδήματος των αγροτών, με βάση τον λογιστικό προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος, που αντιστοιχεί στα επιχειρηματικά κέρδη (έσοδα- έξοδα). Παράλληλα εισήγαγε ένα φορολογικό συντελεστή της τάξης του 13% από τα εισοδήματα της χρήσης 2014, ενώ από τη φορολόγηση εξαιρέθηκαν οι κοινοτικές επιδοτήσεις. Θυμίζουμε ότι επειδή παράλληλα μείωσε άλλα ειδικά προνόμια των αγροτών, όπως η μείωση της επιστροφής Φ.Π.Α. και η μείωση της επιστροφής του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) στο πετρέλαιο κίνησης για τα αγροτικά μηχανήματα που χρησιμοποιούνται για την αγροτική παραγωγή στο τέλος του 2014, οι εταίροι μας στην Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ. δεν ζήτησαν τη λήψη κανενός νέου μέτρου για τους αγρότες. Ετσι αφού καταστήσαμε σαφές στους αγρότες ότι πρέπει και αυτοί να επωμιστούν ένα μέρος του κόστους της δημοσιονομικής προσαρμογής, σε καμία περίπτωση δεν υπονομεύθηκε η αναπτυξιακή προοπτική του πρωτογενούς τομέα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γραμματείας Αγροτικών Φορέων της Νέας Δημοκρατίας που επιμελήθηκε ο γραμματέας Αγροτικών Φορέων Κ. Μπαγινέτας, ο σχεδιασμός μας για την επόμενη μέρα της διακυβέρνησης της χώρας μας στηρίζεται στον άξονα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και σε εκείνον της μετάβασης σε ένα νέο πρότυπο αγροτικής επιχειρηματικότητας.
Επομένως ο κεντρικός πυλώνας της πολιτικής μας θα είναι η στήριξη των Ενώσεων και των ομάδων παραγωγών, με τη διάθεση κονδυλίων από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 αλλά και με γενναία φορολογικά κίνητρα. Με τα εργαλεία αυτά θα ωθούνται περισσότεροι παραγωγοί και κτηνοτρόφοι να συμμετέχουν σε τέτοιες ενώσεις και θα επανεξετασθεί ο συνεταιριστικός νόμος του ΣΥΡΙΖΑ, που αποτελεί μνημείο κρατισμού. Πιο συγκεκριμένα οι στόχοι θα στοχεύουν στην:
- Ενίσχυση των παραγωγών που θα τολμούν να επενδύουν σε καινοτόμα προϊόντα με υψηλότερη κερδοφορία και λιγότερη εξάρτηση από το κράτος.
- Ενεργοποίηση της συμφωνίας μεταξύ της DG AGRI και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για τη δημιουργία εγγυητικών κεφαλαίων για την αγροτική παραγωγή.
- Ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού και της διαδικασίας καθορισμού χρήσεων ανά περιοχή.
- Απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης των σταβλικών εκμεταλλεύσεων με ηλεκτρονική υποβολή των αιτήσεων.
- Στήριξη της αύξησης της παραγωγής με τη μεγαλύτερη αξιοποίηση των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως η γεωθερμία, περιορίζοντας το ενεργειακό κόστος της παραγωγής.
- Αξιοποίηση κατά προτεραιότητα των απαραίτητων καινοτόμων προγραμμάτων κατάρτισης ιδίως των νέων αγροτών, που δυστυχώς λιμνάζουν.
- Προώθηση της παρουσίας του ιδιωτικού ασφαλιστικού φορέα στην υπηρεσία του αγρότη, για την κάλυψη των ζημιών ιδιαίτερα από τις κλιματικές αλλαγές, συνδυαστικά με τον κρατικό ΕΛΓΑ και τα ΠΣΕΑ.
- Διασύνδεση της αγροτικής παραγωγής με τον τουρισμό, την εστίαση, τη βιομηχανία καλλυντικών και φαρμακευτικών φυτών, τη χημική βιομηχανία και τη βιομηχανία τροφίμων.
- Ιδιαίτερη σημασία που θα πρέπει να δοθεί στην ελληνική ορεινή κτηνοτροφία αιγοπροβάτων, όπου έχουμε στρατηγικό πλεονέκτημα στο γάλα, τη φέτα και το κρέας.
- Κατάθεση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσεων για τη στήριξη της βιωσιμότητας του κλάδου και της αειφορίας.
- Προώθηση ενός νέου σήματος ιδιαίτερων προϊόντων, που παράγονται σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές της χώρας μας (το ρύζι στο Δέλτα Αξιού, τα αλιεύματα του Αμβρακικού, τα φασόλια Πρεσπών, κ.ά.).
- Δημιουργία του Εθνικού Αγροτικού Επιμελητηρίου κατά τα πρότυπα της Γαλλίας, που σκοπός του θα είναι να αναλάβει το θεσμικό ρόλο της εκπροσώπησης των παραγωγών.
Επιπροσθέτως, στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αλήθειας, σε ό,τι αφορά στη μείωση του κόστους παραγωγής, θα μειώσουμε τον ΕΝΦΙΑ κατά 30% σε 2 χρόνια και τον φόρο των επιχειρήσεων, άρα και των αγροτικών, από το 29% στο 20%. Στο πλαίσιο της συνολικής μας φορολογικής μεταρρύθμισης και με βάση την ψηφισμένη από τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μείωση του αφορολόγητου κάτω από τα 6.000 ευρώ, προτείνουμε για μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες ο εισαγωγικός συντελεστής του φόρου εισοδήματος να μειωθεί δραστικά από το 22% που είναι σήμερα, στο 9% και τέλος θα καταργήσουμε το φόρο στο κρασί. Με στόχο να αλλάξει η σχέση της κεντρικής κυβέρνησης με τους αγρότες, θα προωθήσουμε αλλαγές ώστε οι αρμοδιότητες των περιφερειών να ενισχυθούν, καθώς οι περιφέρειες είναι σε θέση να γνωρίζουν καλύτερα τα προβλήματα των αγροτών. Επίσης οι γεωπόνοι και οι κτηνίατροι θα μετατραπούν από μετρητές των αγροτικών επιδοτήσεων σε συμβούλους του αγρότη στο χωράφι.
Η αντίληψή μας συνολικά στηρίζεται σε μια θεμελιακή αλλαγή: Να μεταβούμε από το μοντέλο της οικογενειακής εκμετάλλευσης σε αυτό της αγροτικής επιχείρησης. Το κράτος θα πρέπει να είναι αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια, αφαιρώντας όλα τα εμπόδια, αλλά και μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων χρηματοδότησης, εξοπλισμού και παροχής εκπαίδευσης και τεχνογνωσίας.
Το βασίλειο του Νέστορα της Πύλου των μυκηναϊκών χρόνων άνθισε και απέκτησε μεγάλη δύναμη στον γνωστό τότε κόσμο από τις εξαγωγές των καλλίγευστων γεωργικών του προϊόντων, όπως το κρασί, το λάδι, τα όσπρια, τα σύκα. Είναι στο χέρι μας λοιπόν να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των αρχαίων Μεσσήνιων και να συμβάλουμε με τον μεσσηνιακό μας πλούτο της πρωτογενούς παραγωγής, μέσα από την καινοτομία στην καλλιέργεια και το νέο πνεύμα στη διαχείριση της γεωργοκτηνοτροφικής παραγωγής, στην οικονομική ανόρθωση της Ελλάδας και επομένως στη γρήγορη έξοδο από την επιτήρηση της οικονομίας μας.
